İnsan hayatının artık büyük paydası olan, yaşamımızın ortasında yer alan internet, birçok işimizi hallettiğimiz, alışveriş, iş, eğitim amaçlı da kullandığımız veyahut boş anlarımızda vaktimizi geçirdiğimiz bir olgu.

Kullanım artışıyla doğru orantıda web de yerinde durmayarak kendini geliştirerek evrimleşiyor diyebiliriz. İlk olarak 1980’lerin sonunda daha az katılımcıya sahip, statik sayfaları olan Web 1.0 çıktı. 20 yıldan fazla ise Web 2.0 yani etkileşimli internet kullanılıyor.Bununla statik web siteleri yerini dinamik olanlara bıraktı. İçerik üretmek kolaylaştı. Şimdi ise merakla beklenen bitcoin dünyası vesilesiyle sürekli gündemde olan internetin gelecği Web 3.0 nedir?

Web 3.0 Nedir ve Ne İşe Yarar?

2004’ten itibaren belirli aralıklarla gündeme gelen fakat bir türlü gerçekleşmeyen Web 3.0, finans dünyasında paradigma değişimi yaratan bir teknolojiyle yeniden gündeme taşıdı. Bitcoin, Etherium gibi kripto para zincirleri internetin evrimine sebep olarak bizleri Web 3.0’a ulaştıracağı düşünülüyor.

“WWW” olarak bilinen açılımı “World Wide Web” olan internet ağının bu yoldaki değişimi aslında Metaverse ile kesişiyor. Facebook, Twitter, Google, Youtube, LinkedIn, Instagram gibi aklımıza gelene tüm marka ve aplikasyonlar Web 2.0’ın yaygınlaşmasıyla ortaya çıkıp gelişmeye başladı.

İnternette yaşanan bu ikinci evrimsel sürecin getirdiği yenilikler bizim Web 3.0’ı dört gözle beklememizi kaçınılmaz hale getirdi. Web 3.0 geçen yılların ardından sonunda kesinleşmeye başlıyor. Yeni internet ağı olan Web 3.0’a semantik ağ deniliyor. Peki bunun anlamı ne?

Web 1.0’da herhangi biriyle etkileşime geçebilmek için sunuculara ihtiyaç vardı yani aslında aracılar, sunuculardı. Web 2.0’da ise sunucular yerini platformlara devretti. Böylece sadece kayıt şeklinde iletişim kurar hale geldik. Peki Web 3.0’ın devreye girmesiyle aracı olmadan internette direk biriyle iletişim kurmak mümkün olacak mı?

Web 3.0, aracısız, merkeziyetsiz bir bağlantı kurmaya imkan sağlayacak. Aynı sisteme kripto paralar da sahip. Yani blok zincirine dayalı teknolojiler Web 3.0 gemisinin yelkenlerini şişirebilir. Bu da bizi Web 3.0’ın gerçekleşeceği ile ilgili beklentilerimizi arttırabilir.

Aplikasyonlar ortadan kalkacak mı?

Web 2.0’daki “app” isimli aplikasyonlar, Web 3.0’da “dapp” (Decentralized app-merkeziyetsiz uygulama) ismiyle piyasaya çıkacak. İnternette gezinebilmek için uygulamalara değil cüzdan mantığı ile çalışan dapp’lere ihtiyacımız olacak. Bu sayede üretilen içerik için verilen ücreti, sadece üretici alabilecek ve aplikasyonların bundan bir karı olmayacak.

Bir haberi okuduğumuzda, bir şarkıyı dinlediğimizde veya bir içeriğe ulaşıp faydalandığımızda bunların ücretleri herhangi bir aracı olmadığından dolayı aplikasyonlara gitmeyecek. İşte merkeziyetsiz sistem bize bunu vadeder.

Web 3.0’ın Metaverse ile İlgisi

Web 3.0 bu işin altyapısını, Metaverse ise üstyapısını, onu çevreleyen evrenleri, kullanıcı deneyimini ifade ediyor. Mobil cihazların Web 1.0’dan Web 2.0’a geçişi kolaylaştırması gibi, Metaverse için kullanılacak olan VR cihazların da Web 3.0’a geçişi kolaylaştırabileceği düşünülüyor.

Web 3.0; açık kaynak kodlu bir sistem olması, bilginin semantik yani anlam bilimine bağlı olarak tasnif edilmesi, kişi mahremiyetine saygı duyulması, güvenli bir altyapı kurulması, iletişimin doğrulanabilir yöntemlerle gerçekleşmesi, gibi ilkelere sahip olursa ve bu ilkeler de teknik sistemlerle desteklenirse sürecin kolaylaşması sağlanabilir.

 Kısaca bu iki oluşum da internetin geleceği niteliğinde diyebiliriz.

Kaynak: ISDO WEB & YAZILIM